اعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحيم رب
اشرح لي صدري و يسر لي امري واحلل عقدة من لساني يفقهوا قولي.
«قبل از آنكه وارد بحث بشوم، امروز شهادت امام جواد(عليه
السلام) است براي اين كه روح پرفتوح ايشان را يك توجهي به جلسه بدهيم
هديه خدمت ايشان سه صلوات بفرستيد و اين ثواب اين تفسير را هم از طرف
خودم و از طرف شما مي‌دهيم خدمت امام جواد(عليه السلام) اميدواريم كه ايشان بپذيرند».
بحث بسم الله الرِّحمن الرِّحيم گذشت. بحث الان راجع
به جمله «الحَمدُ لله رَب‌َّ العالَمين» است كه معنايش اين است كه خدايا
حمد مختص به تو است. براي اينكه تو پروردگار همه عوالم هستي. عالم مجردات،
عالم ماده، عالم گياه، عالم حيوان، عالم جماد و من جمله عالم انسان همه
عوالم را تو پروردگار هستي كه اين را بهش مي‌گويند توحيد افعالي. يعني
خدايا مؤثري در اين جهان نيست جز تو و اين كلمه لا اله‌َ الّا الله هم همين
معنايش است. لا اله الا الله يعني مؤثري در اين جهان نيست جز خدا. رب‌ّ
العاليمن هم با لا اله الا الله با هم يك معنا دارد مرادف است پروردگار همه
ما موجودات خداست. خوب! چون چنين است حمد مختص به اوست. ديگر ما اگر كسي
را هم حمدش كنيم بايد توجه داشته باشيم اين هم باز حمد خداست. براي
اينكه اگر كسي علم دارد، از طرف خداست. اگر كسي عقل دارد از طرف خداست و
اگر كسي امتيازي دارد از طرف خداست، پس در حقيقت ما اين عالم زا اين قادر
را كه داريم حمدش را مي‌كنيم، حمد خدا را مي‌كنيم.
به قول حضرت امام«رضوان الله تعالي عليه» مي‌گفتند كه
اين كه دارد تشكر از اين ميكند اشتباه دارد ميكند اين تشكر از خداست. خيال
ميكند تشكر از اين است و از همين جهت الحمدُ را گفتند الف و لامش با الف و
لام جنس است و معنايش اين است كه جنس حمد مختص خداست. اگر كس ديگري را
ما ستايشش را كنيم اگر كس ديگري را ما تعريفش را كنيم اين بر حسب ظاهر
تعريف اين است اما به حسب واقع تعريف خداست. براي اينكه هر نعمتي هست
از خداست هر امتيازي هست از خداست. لذا هر ستايشي هست از خداست كه اين
جمله «الحَمدُ لله رَب‌َّ العالَمين» يك ادعا است اما با دليل و برهان مي‌گوييم
كه حمد مختص خداست چرا؟ چون او پروردگار همه موجودات است. عالمين همه
موجودات، پروردگار همه موجودات خداست چون كه اين است پس حمد مختص ذات
خداست. لذا بزرگان مي‌گويند اين ادعا است با دليل و برهان اگر كسي به ما
بگويد چرا حمد مختص خداست مي‌گوييم براي اينكه پروردگار همه موجودات است و
عالمين كه جمع عالم است يعني همه موجودات اين كه گفته رب‌ّ العالمين
مثل اين است كه بگويد لا اله الاالله مؤثري در اين جهان نيست جز خدا
اينجا هم مي‌گوييم مربي در اين جهان نيست جز خدا و اگر كسي راستي اين
جمله را هضمش كند، باور كند كه مؤثري در اين جهان نيست جز خدا معمولاً ديگر
گناهي از او سر نمي‌زند. اين تقريباً سر حد عصمت ميرود ما باور نداريم. مي‌دانيم
هم مؤثري در اين جهان نيست‌جز خدا اما باور نداريم كه مؤثري نيست جز خدا و
الا نه از كسي مي‌ترسيديم نه توقعي از كسي داشتيم و نه به هر كس و ناكسي
رو مي‌داريم و نه متوسل به گناه مي‌شويم. معمولاً انسانها كه متوسل به
گناه مي‌شوند براي مطلوبشان براي اين كه لا اله الا الله را «الحَمدُ لله
رَب‌َّ العالَمين» را باور ندارند، توجه بهش ندارند و الا اگر باور باشد ديگر
نبايد انسان، از راه گناه بخواهد مطلوبش را بدست بياورد از راه گناه از راه
هر چيزي هر كسي، انسان بخواهد مطلوبش را بخواهد بدست آورد. معلوم است باور
ندارد لا اله الا الله را باور ندارد «الحَمدُ لله رَب‌َّ العالَمين» را پس
خلاصه حرف اين است، لا اله الا الله با «الحَمدُ لله رَب‌َّ العالَمين» اين
از يك خانواده است يك معنا دارد. آن لا اله الا الله يعني مؤثري نيست در
اين جهان جز خدا. اينجا يك مقدار بيشتر حمد مختص به خداست براي خاطر اينكه
مربي همه عوالم است. مربي همه موجودات و چون مربي همه موجودات است پس
جنس حمد هم مختص ذات باري تعالي است يك حرف ديگر هم اين جا هست. اين
است كه ما يك حمدي داريم يك شكري داريم و يك مدحي داريم؛ كه اينها همه
مشهور هم هست گاهي فلاني، فلاني را مدح ميكند! گاهي شكر ميكند. گاهي حمد
ميكند. فرق بين اين سه در حالي كه اين اشتراك خانوادگي دارند يعني گاهي
مدح به جاي حمد. گاهي حمد به جاي مدح است. گاهي هر دو به جاي شكر و يك
ترادفي با هم پيدا ميكند. اما يك اختصاصهايي هم اين سه تا با هم دارد.
مدح ممكن است آنجا بشود كه آن امتيازي كه از او سر مي‌زند در اختيارش
نباشد. مثلاً يك درّي كه مي‌درخشد خوب! اين امتياز دارد مدحش را مي‌كنيم مي‌گوييم:
بَه چه درّي اما اين حالا بخواهد ندرخشد، نمي‌تواند. مدح را اينجاها استعمال
مي‌كننديعني آنجا كه اون امتياز در اختيار او نباشد شكر را آنجا استعمال مي كنند
كه از طرف او يك نعمتي به من رسيده باشد. مثلاً شما الان اينجا نشسته‌ايد
داريد گوش مي‌دهيد به حرفهاي من، تشكر مي‌كنم از شما چون اين گوش دادن
حرفهاي من يك نحوه استفاده‌اي است كه از شما به من مي‌رسد، يا مثلاً الان
من دارم براي شما مي‌گويم اگراستفاده داشته باشد خوب! دارم يك نفعي را
به شما مي‌رسانم. شما به طور ناخودآگاه يا آگاه از من تشكر بكنيد. اينجا شكر
است و اما حمد آنجااست كه مي‌خواهد نعمت به من برسد، نرسد با اختيار يك كسي
امتيازي داشته باشد مثلاً يك كسي براي جامعه مفيد است اين براي من هم
مفيدنيست براي جامعه مفيد است لذا ستايشي را بايد كرد. واجب است بر همه ما
ستايش او را كنيم لذا گاهي در سجده‌مان بگوييم شكرللله، شكراً للله، اين
همان حمداً للله است تفاوتي ندارد. الا توجه به اين كنيم كه از طرف
پروردگار عالم يك نعمتي به من رسيده. حالا براي آن نعمت من بي وفا
نباشم شكر خدا را كنيم. گاهي هم نظر به اين ندارم. نظر به اين دارم كه
پروردگار عالم مختار است، علي الاطلاق جنس حمد هم مال اوست براي اينكه
پروردگار همه موجودات است نه فقط پروردگار من، پروردگار همه موجودات است
لذا من بايد حمد مطلق براي او كنم. نظر نداشته باشم به اينكه از طرف او
نعمت به من برسد پس بگويم الحمدلله پس «الحَمدُ لله رَب‌َّ العالَمين» با
شكراً للله فرقش اين است كه نعمت پروردگار عالم براي همه موجودات است
لذا اينجا از شكراً للله نگفته. الحمدللله گفته اين امتياز را پيدا ميكند.
حالا بحث فراديمان راجع به الرحمن الرحيم.
خدايا به حق آقا امام جواد قسمت مي‌دهيم (الهي) خدايا به
حق آقا امام جواد قسمت مي‌دهيم به اين جواني كه از همه ائمه طاهره،
جوانتر، مظلومتر، خدايا به حق اين مظلوم قسمت مي‌دهيم ما را جامعه ما را
نسل جوان ما را در پناه امام جواد در پناه بابايش حضرت رضا كه ما در پناه
ايشان هستيم ازهمه آفات و بليات حفظ بفرما (الهي آمين).
وصلي الله علي محمد و آل محمد.