اعوذ بالله من الشیطان الرجیم. بسم الله الرحمن الرحیم. رب اشرح لی صدری و یسرلی امری واحلل عقدﺓ من لسانی یفقهوا قولی.

در مسئله12 فرموده‌اند که غسل الجمعه لاینتقض بشیئ من الحدث الاصغر و الاکبر اذا المقصود ایجاده یوم الجمعه و قد حصل، این عبارت عبارت نا مفهومی است برای ما، نمی‌دانیم مرادشان چیست؟ آیا مراد این است که اگر کسی غسل جمعه کرد بعد حدث اصغر، حدث اکبر از او سرزد این غسل باطل نمی‌شود؟ خب معلوم است غسل باطل نمی‌شود، چیزی که موجود شد دیگر معنا ندارد که معدوم شود غسل جمعه صحیحا واقع شده است مثلا اول اذان صبح غسل جمعه کرد بعد هم خوابید تا موقع نماز جمعه پا شد رفت نماز جمعه، خب غسل جمعه به‌جا آورده لا ینتقض بالنوم، ظاهر عبارت هم همین است می‌فرماید اذا المقصود ایجاده یوم الجمعه و قد حصل اگر مرادشان این باشد.

و اگر مرادشان این است که غسل جمعه کرد دیگر احتیاج به غسل جمعه دیگر برای نماز نیست خب این یک مسئله‌ای است که مربوط به غسل جمعه هم نیست غسل زیارت هم همین است، مابقی اغسال همین است که این غسل جمعه را اول اذان صبح کرده حالا می‌خواهد برود نماز جمعه اما این خوابیده ،رفته تطهیر کرده حالا دو دفعه باید غسل کند یا نه؟ بگوییم نه، خب صدر عبارت با این معنای دوم خوب است غسل الجمعه لا ینتقض بشیئ من الحدث الاصغر والاکبر چرا؟ برای این‌که خب غسل جمعه را به‌جا آورد و دیگر حالا می‌رود نماز، اما این جمله اذالمقصود ایجاده یوم الجمعه و قد حصل این با این معنای دوم خیلی جور نمی‌اید ولی علی الظاهر مرادشان همین است مراد این است که اگر کسی غسل جمعه کرد اما بعد خوابید یا حدث از او سر زد این در روز جمعه غسل جمعه می‌خواستیم موجود شده و قد حصل.

اما اشکال باقی می‌ماند اگر یک کسی بگوید که غسل جمعه حکمتش این است که برای نماز که می‌رود این با غسل باشد خب غسل جمعه کرده حالا می‌خواهد برود نماز غسل ندارد خب دو دفعه باید غسل بکند یک مسئله‌ای مشهور در میان اصحاب است دلیلی هم برای آن نداریم اما مشهور است.

مرحوم سید هم دو سه جا روی آن فتوی می‌دهد و آن این است که غسل‌های مستحبی اگر کسی اول اذان صبح غسل کرد برای زیارت این یک روز غسلش کفایت می‌کند، بعضی از بزرگان گفته‌اند یک شبانه روز کفایت می‌کند، غسل کرده برای طواف، طوافش را کرده حالا طواف دوم، سوم، یا ظهر دو دفعه برمی‌گردد می‌خواهد طواف بکند و شب می‌خواهد طواف بکند همان یک غسل صبح که برای طواف کرده کفایت می‌کند، حالا بعضی‌ها فرموده‌اند یک شبانه روز و مرحوم سید روی این فتوی می‌دهند، یک دو تا عبارت از مرحوم سید بخوانم.

در اغسال مکانیه می‌فرمایند لایبعد کفایه غسل واحد فی اول یوم اواول اللیل للدخول الی آخره بل لایبعد عدم الحاجه الی التکرار مع التکرار یک غسل می‌کند برای رفتن حرم همان غسل برای روزش کفایت می‌کند همان اول اذان صبح که غسل کرد و حرم رفت دیگر لازم نیست غسل بکند حالا ولو این‌که دو سه مرتبه هم حرم برود، یا طوافش غسل کرد برای طواف، صبح طواف کرد حالا دو دفعه می‌خواهد طواف بکند لازم نیست دو دفعه غسل بکند در مسائل اغسال فعلیه‌اش همین جاها می‌فرماید و یکفی الغسل فی اول الیوم لیومه و فی اول اللیل للیلته بل لا یخلو کفایه اللیل لکنها للنهار و بالعکس یعنی یک غسل می‌کند صبح یک شبانه روز این غسل کفایت می‌کند، این مسئله مسئله خوبی است آن وقت آن مسئله که الان در آن داریم بحث می‌کنیم که غسل الجمعه لاینتقض بشیئ من الحدث الاصغر والاکبر این بگوییم که غسل جمعه را کرده دیگر حالا برای رفتن به نماز جمعه احتیاج نیست دو دفعه غسل بکند ولو این‌که حدث اصغر بلکه حدث اکبر از او سر زده باشد، جنب شده خب لازم نیست غسل جمعه بکند لذا غسل جنابتش را می‌کند بدون این‌که بخواهد نیت غسل جمعه را دودفعه بکند، این مسئله یک مسئله خوبی است اما دلیل برای مسئله نداریم لذا مرحوم سید توی مسئله 3 یک جمله دارند که این چیزها را همه‌اش را خراب می‌کند.

مسئله سه از همین مسائل می‌فرماید ینتقض الاغسال الفعلیه بالحدث الاصغر من ای سبب کان حتی من النوم و یحتمل عدم انتقاضها بها مع استحباب اعادتها کما علیه بعضهم لکن الظاهر ما ذکرناه، این یک تهافتی با این دو سه تا مسئله‌ای که الان خواندیم دارد یعنی همین الان این مسئله 13 ما می‌فرماید غسل الجمعه لاینتقض بشیئ من الحدث الاصغر و الاکبر اذالمقصود ایجاده یوم الجمعه و قد حصل که بالاخره معنا کردیم معنای خوب مطابق شهرت این‌که اگر کسی اول اذان صبح غسل جمعه کرد و خوابید یا بعد رفت تطهیر کرد این لازم نیست دو دفعه غسل بکند و همین غسل جمعه موجود شده دیگر همین مقدار کفایت می‌کند در حقیقت با وضو می‌رود نماز جمعه می‌خواند طوری نیست، لذا این جور می شود که کسی اول اذان صبح غسل جمعه کرد حالا اگر بگوییم غسل جمعه کافی از وضوست نماز صبح را خواند و خوابید حالا پا شده می‌خواهد برود نماز جمعه وضو می‌گیرد با وضو می‌رود نماز جمعه‌اش­را می­خواندهمان­غسل­هم کافی­است­خب این مسئله13.

در آن اغسال فعلیه و اغسال مکانیه هم می‌فرماید که صبح غسل کرد برای طواف دیگر لازم نیست هی غسل بعد از غسل بکند هرچه طواف بکند ولو صبح غسل کرده طواف کرده بعدازظهر یا عصر یا حتی شب می‌خواهد برود طواف بکند لازم نیست غسل بکند همان غسل کفایت می‌کند بله معلوم است که حدث اصغر از او سر زده باید وضو بگیرد طواف بکند نماز بخواند یعنی برای نماز طواف، یا حدث اصغر از او سر زده، خوابیده، حالا می‌خواهد نماز بخواند نماز را باید با وضو بخواند اما آیا دو دفعه غسل لازم است یا نه؟ در این سه تا مسئله ایشان می‌فرمایند نه، و حتی یکشبانه روز، قول مشهور هم هست گفتم یک شب و یک روزش که شهرت به‌سزا دارد یک شبانه روز هم شهرت دارد مرحوم سید هم روی هر سه تا فتوی می‌دهد و آن این است که یک غسل مستحبی برای یک شبانه روز، لذا با همه چیز می‌سازد و آن این است که اگر کسی غسل جمعه کرد روایت داریم وقتش من اول الصلوع الی الزوال ما گفتیم وقتش من اول الطلوع الی الغروب، حالا غسل جمعه را کرد وقد و جد به به قول مرحوم سید، حالا خوابیده یا تطهیر کرد، می‌خواهد برود نماز جمعه، غسل لازم است یا نه؟ نه وقد وجد، ولو این‌که غسل از بین رفته به معنا که خب الان خوابیده غسلش از بین رفته، باید وضو بگیرد برود نماز جمعه یا اگر نماز فرادی می‌خواهد بخواند باید وضو بگیرد نماز بخواند اما آیا دودفعه غسل مستحب است یا نه؟نه، این راجع به غسل جمعه، راجع به اغسال دیگر هم غسل کرده برای احرام حالا قبل از احرام حدث اصغر از او سر زد رفت تطهیر کرد خب حالا دو دفعه باید غسل کند برای احرام؟ نه، غسل احرام وقع به قول این عبارت مرحوم سید غسل احرام وقع و وقتی وقع دیگر غسل بعد از غسل معنا ندارد اما حالا این می‌خواهد احرام ببندد خب لااقل مستحب است متطهر باشد چه بکند؟ خب وضو می‌گیرد، وضو می‌گیرد احرام می‌بندد آن کسانی هم که می‌گویند طهارت شرط است خب معلوم است واجب است وضو بگیرد احرام، همچنین طواف صبح غسل کرد رفت طواف کرد نماز طواف هم خواند آمد خوابید حالا ظهر دو دفعه می‌خواهد مشرف شود حرم آیا غسل می‌خواهد؟ نه، رفته طواف می‌کند آیا غسل می‌خواهد یا نه؟ نه اما می‌خواهد نماز طواف بخواند نماز طواف باید متطهر باشد وضو می‌گیرد نماز طواف می‌خواند و این غسل طواف کافی از یک روز یا یک شب یا یک شبانه روز، لذا غسلهایی که مربوط به افعال است مثل غسل مثلا این‌که می‌خواهد کار خیری به‌جا بیاورد می‌خواهد مثلا طواف به‌جا بیاورد، غسلهایی که مربوط به مکان است یعنی مستحب است می‌خواهد برود حرم غسل بکند، غسلهایی که مربوط به زمان است مثل غسل جمعه این سه تا غسل که مرحوم سید می‌فرماید بیش از 100 تا این گونه غسل داریم غسلهای زمانی، مکانی، افعالی، خب همه این غسلها مستحب است که همه این زمان و مکان و این‌ها مستحب است در آن غسل واقع بشود این هم غسل می‌کند حالا دو دفعه می‌خواهد برود حرم مثل حرم حضرت رضا سلام الله علیه می‌خواهد برود حرم غسل می‌خواهد اول اذان صبح غسلش را کرده رفته حرم، آمده خانه، قبل از ظهر دو دفعه می‌خواهد برود حرم آیا مستحب است دو دفعه غسل کند یا نه؟ نه، دیگر شب می‌خواهد برود حرم غسل کند یا نه؟ نه، دیگر چون‌که محدث است باید وضو بگیرد حرم رفتن هم که وضو نه، برای نمازش وضو می‌گیرد آن غسل رفتن به حرم را هم صبح انجام داده سه چهار مرتبه مشرف بشود حرم همان غسل کفایت می‌کند، خب این عبارات مرحوم سید همه این حرف‌ها را می‌رساند عالی می‌رساند غسل الجمعه لاینتقض بشیئ من الحدث الاصغر و الاکبر این لاینتقض نه معنایش این است که الان غسل دارد مثلا آن کسانی که می‌گویند الان مرحوم سید می‌گویند با غسل جمعه می‌شود نماز خواند، نه، این غسلش تمام شده مسلم باید وضو بگیرد اما غسل از بین نمی‌رود غسل از بین نمی‌رود یعنی چه؟ یعنی اگر بخواهد برود نماز جمعه دیگر لازم نیست غسل بکند، اذالمقصود ایجاده یوم الجمعه و قد حصل حالا که می‌خواهد برود نماز جمعه باید وضو بگیرد و دو دفعه غسل بکند لازم نیست، عبارت نارساست اما بالاخره عبارت این را می‌فهماند.

مسئله در اغسال مکانیه هم می‌فرماید لایبعد کفایه غسل واحد فی اول یوم او اول اللیل للدخول الی آخره یعنی آخر الیوم یا آخر اللیل بل لا یبعد عدم الحاجه الی التکرار مع التکرار دو سه مرتبه می‌خواهد حرم برود و این دو سه مرتبه حرم رفتن همان غسل صبح کفایت می‌کند.

در اغسال فعلیه هم می‌فرماید و یکفی الغسل فی اول الیوم لیومه و فی اول اللیل للیلته بل لایخلو کفایه اللیل للنهار و بالعکس این هم مشهور است مرحوم سید روی آن شهرت این سه تا فتوی را داده‌اند، فتوی خیلی فتوای خوبی است دلیل ندارد دلیلش همین جمله عقلی است که مرحوم سید می‌گویند که غسل موجود شده حالا که غسل موجود شده به حدث اصغر و حدث اکبر آن از بین نمی‌رود از بین نمی‌رود یعنی چه؟ یعنی مثلا غسل کرده برای رفتن به نماز جمعه حالا حدثی از او سر زده این از بین نمی‌رود اما محدث است وضو بگیرد برود نماز جمعه، یا مخصوصا برای حرم رفتن ما که ماها معمولا وقتی مشرف بشویم کربلا یا مشاهد مشرفه دیگر روزی دو سه مرتبه مشاهد مشرفه می‌رویم یا مثلا غسل کرده برای حرم ابی عبدالله الحسین علیه السلام حالا با همان غسل می‌رود زیارت حضرت اباالفضل سلام الله علیه حالا صبح غسل کرده و دوتا حرم را رفته بعد آمده خوابیده حالا دو دفعه قبل از ظهر می‌خواهد مشرف بشود آیا دو دفعه غسل زیارت یا غسل مشرف به حرم لازم است یا نه؟ مستحب است یا نه؟ می‌فرمایند نه، دلیل نیست الا شهرت، یک مقدار بالاتر بگوییم علاوه بر این که شهرت فقهاء روی آن است همین طور که مرحوم سید طبقا للشهره فتوی داده‌اند راجع به هم اغسال زمانیه و هم اغسال مکانیه و هم اغسال فعلیه این شهرت به‌سزایی روی مسئله هست بلکه انسان بگوید سیره هم هست یعنی معمولا این عموم مردم که می‌خواهند روزی دو سه مرتبه حرم بروند بخواهند دو سه تا غسل بکنند نه، همان یک غسل می‌کند صبح یک شبانه‌روز این غسل هست ولو این‌که حدث اصغر از او سر بزند حدث اکبر از او سر بزند آن غسل هست به معنا این‌که یصدق مشرف شده حرم با غسل، علی کل حال دلیل برای مسئله نداریم به غیر از شهرت مرحوم سید هم روی هر سه فتوی می‌دهد تا این جاها می‌شود درستش کرد. اما یک حرف دیگر حالا این می‌خواهد غسل بکند آیا مستحب است یا نه؟ مثلا اول اذان صبح رفته و غسل رو ز جمعه اش را کرده آمده خوابیده بعد هم رفته تطهیر کرده وضو گرفته حالا می‌خواهد برود نماز جمعه می تواند غسل روز جمعه به عنوان غسل روز جمعه بکند یا نه؟ مستحب است؟

خب این بحث برمی‌گردد به همان بحث دو سه روز قبل که اگر مأموربه آمد دو دفعه مأموربه را بخواهیم بیاوریم مأمور به نیست تا آورده بشود بنابراین این غسل جمعه اش را کرده دو دفعه بخواهد غسل جمعه بکند به قول مرحوم سید این جا وقد وجد، مأتی به مأموربه را ساقط کرده و چون مأتی‌به مأموربه را ساقط کرده دیگر غسلی به ذمه‌اش نیست تا دو دفعه غسل بکند و این راجع به همه واجبات و مستحبات می‌اید کاری به غسل هم ندارد، یک کسی نماز شبش را خوانده خب اگر بگویید که ساعت 12 که نماز شب خواند مأتی‌به مأموربه را ساقط کرد حالا قبل از اذان صبح دو دفعه بخواهد نماز شب بخواند مأموربه نیست تا این‌که مأتی‌به بیاید.

راجع به واجبات هم همین است یک کسی نماز واجبش را خواند اما بدون حضور قلب حالا الان دیگر یک حالی پیدا کرد خیلی ناراحت شد از این‌که چرا من نماز ظهر و عصرم را خواندم جلد جلد و بدون حضور قلب و حالا حالی دارد می‌خواهد نماز ظهر و عصر را دو دفعه بخواند می‌شود یا نه؟ باید بگوییم نه، چرا نه؟ برای این‌که مأتی‌به مأموربه را ساقط کرد دیگر مأموربه نیست تا این‌که بخواهد مأتی به تطابق با مأموربه پیدا بکند، تطابق مأتی‌به با مأموربه امر را ساقط می‌کند لذا نماز فرادی خوانده حالا می‌خواهد نماز جماعت بخواند می‌شود یا نه؟ نه، الا صلاه معاده را شما بگویید همه جاها الان در رساله‌ها همین را نوشته‌اند، نوشته می‌داند امام جماعت می‌اید می‌داند هم این مسجد می‌رود اما یک مقدار دیر میشود حالا می‌تواند نماز فرادی بخواند بعد برود نماز جماعت بخواند؟ خب فقهاء می‌گویند نه، می‌گویند نماز معاده این جاها نیست نماز معاده آن جاست که نماز فرادی خوانده برای این‌که امام جماعت نمی‌اید حالا اتفاقا امام جماعت پیدا شد می‌گویند صلاه معاده این جاست، ما در صلاه معاده این را نمی‌گوییم از روایات صلاه معاده استفاده می‌شود صلاه بعد از صلاه اما صلاه بعد از صلاه باز نه مأتی‌به مأموربه را ساقط کند یک تعبد است یک تعبد است این‌که واجب است نماز بخوانیم مستحب است این نماز را اعاده کنیم آن جا، لذا به عنوان استحباب هم باید بیاورد آن جا مأتی‌به مأموربه استحبابی را ساقط می‌کند و الا مأموربه که تمام شد دیگر، فقط در صلاه معاده است هیچ جا نداریم حالا این‌که می‌گویند خیلی جاهاست جای دومش را هم پیدا بکنند تا از آقا استفاده بکنیم بگوییم جای دوم هم داریم به عنوان معاده حالا یا در مستحبات یا در واجبات، تجدید وضو خود وضوست، خود وضو نور علی نور است یعنی 10 تا وضو روی هم این 10 تا وضوست که 10 تا امر دارد یک جا بیاورید که مأتی‌به نداشته باشد اما باز هم این مأتی‌به را بشود آورد این جاها می‌خواهیم لذا مثلا در باب وضو که گفته‌اند الوضو علی الوضو نور علی نور همین‌‌ها راجع به غسل نگفته‌اند غسل جنابت کرده حالا دو دفعه می‌خواهد غسل جنابت بکند می‌گویند اگر مردی دو دفعه برو یک کارهایی بکن بیا غسل بکن اما دو دفعه غسل بکنی این دیگر نمی‌شود، نماز فرادی را خوانده حالا نماز جماعت به‌پا شده اگر آن صورت نمی‌دانم و این‌ها بوده خیلی خوب امر پیدا کرده، صلاه معاده یعنی مأموربه هست مأموربه مستحب اما حالا نماز جماعت خوانده دو دفعه می‌خواهد نماز جماعت بخواند، نماز فرادی خوانده دو دفعه می‌خواهد نماز فرادی بخواند ظاهراً هیچ جا نداریم الا شاذا، لذا در صلاه معاده هم این جوری درستش می‌کنیم می‌گوییم مأموربه واجب مأتی به آن وجوب را ساقط کرد اما یک مأموربه دیگر آمد گفت اگر نماز جماعت پیدا شد مستحب است این نمازی که خواندی این نماز ظهر و عصر مستحب است دو دفعه بخوانی، می‌شود یک واجب مأتی‌به اول آن واجب را ساقط کرد دو دفعه یک مستحب آن مأتی‌ دوم آن مأموربه را ساقط کرد اما اصلا معقول هم نیست معقول نیست مأموربه ساقط شده باشد اما مأتی‌به باز مستحب باشد یا واجب باشد، نمی‌شود لذا ما نحن فیه هم همین‌جورها باید بگوییم، نمی‌دانم آیا می‌شود به عنوان رجاء؟ این چه طور است؟ به عنوان استحباب که نمی‌شود، اما حالا یک کسی غسل جمعه کرده اول اذان صبح اما خوابیده حالا پا می‌شود می خواهد برود نماز جمعه دو دفعه غسل بکند به عنوان غسل جمعه که گفتیم نمی‌شود برای این‌که آن ساقط شده به عنوان رجاء می‌شود؟ این هم مشکل است برای این‌که دلیل برایش نداریم، رجاء یک دلیلی یک محتمل الدلیل باید باشد، بگوییم به عنوان نظافت، این چطور است؟ روایت زراره اگر یادتان باشد روایت این جور بود که این عرب‌ها می‌رفتند صحرا عرق می‌کردند بدنشان نظیف نبود می‌آمدند توی نماز جمعه و بدنشان چون کثیف بود بوی بدنشان مردم را آزرده خاطر می‌کرد، به پیامبر اکرم گفتند پیامبر اکرم تشریع کردند غسل روز جمعه را بگوییم آن روایت به ما می‌گوید که دو دفعه غسل نه برای غسل جمعه برای نظافت، اگر کسی بتواند این جور حرف بزند راجع به غسل مابقی هم همین است مثلا صبح غسل کرده برای مشرف شدن حرم حالا دودفعه می‌خواهد برود خدمت امام علیه السلام یا در خانه خدا یا برود برای طواف برای نظافت دودفعه غسل بکند انصافا این هم مشکل است بحث یک مقدار بحث مشکلی است این جور که من عرض می کنم بحث واضح هم هست اما راستی گفتن این جور حرف‌ها هم کار مشکلی است تقاضا دارم روی آن یک مطالعه بکنید تا فردا ان شاءالله.

و صلی الله علی محمد و آل محمد