اعوذ بالله من الشیطان الرجیم.
بسم الله الرحمن الرحیم.
رب اشرح لی صدری و یسرلی امری واحلل عقدﺓ من لسانی یفقهوا
قولی.
بحث از امروز به بعد ان شاءالله
درباره استحاضه است، الحمدلله مسائل حیض تمام شد و از این به بعد مسئله استحاضه
بعد هم مسئله نفاس.
راجع به خون استحاضه فرموده‌اند که غالباً زرد رنگ است به خلاف خون حیض که غالباً سیاه رنگ بود، رقیق است
به خلاف خون حیض که به قول روایات عبیط بود، سفت بود، و وقتی بیرون می‌آید با فشار
بیرون نمی‌آید به خلاف خون حیض که معمولاً مخصوصاً روزهای اول با فشار بیرون می‌آمد،
یکی هم سوزش ندارد من غیر قوه و هرقه به خلاف خون حیض که معمولاً این سوزش داشت
لذا علاماتی که برای خون حیض است در این نیست و اگر این جور بگوییم که خون استحاضه
یک خون معمولی است که از زنها بیرون می‌آید شاید اشتباه نکرده باشیم ولی علی کل
حال فقهاء من جمله صاحب جواهر که از روایات گرفته‌اند فرموده‌اند که اصفر بارد
رقیق یخرج بغیر قوه و هرقه، بخلاف خون حیض که اسود عبیط یخرج بقوه و هرقه، اما
البته این‌ها هیچ کدام علامت نیست اگر یادتان باشد در باب خون حیض سابقاً می‌گفتیم
که آن وقتی که این حیض می‌شود غدد باز می‌شود خیلی کم است و این علامات هم نیست
روزهای اول و دوم و سوم بعد هم دو دفعه خون حیض آن علاماتی که در روایات آمده
ندارد چنانچه این خون استحاضه این غالبی است غالباً چنین است مثلا در وقتی که حیضش
10 روز است 10 روز تمام می‌شود و این خون می‌بیند معمولاً نظیر ترشحاتی است که این
می‌بیند و این چیزها را ندارد اما گاهی مثل خون حیض است هم سیاه رنگ است هم فشار
دارد هم سوزش دارد اما چون که بعد از 10 روز است حتماً خون استحاضه است، سابقا صحبت
کردیم نظیر زنهای یائسه، خیلی از خانم‌ها وقتی 50 سالشان تمام بشود این‌ها همین
جور که قبل از 50 سال خون می‌دیدند خون می‌بینند مثلاً 7 روز بوده حالا هم 7 روز
است و سوزش داشته با فشار بیرون می‌آمده الان هم چنین است سیاه است سفت است اما
این خون خون استحاضه است برای این‌که حیض از نظر مدت روز 10 روز بیشتر نمی‌شود
باشد از نظر سنی 50 سال بیشتر نمی‌تواند باشد مگر سیده باشد لذا سابقا صحبت کردیم
گفتیم که خیلی از این خانم‌ها این جور نیست که 50 سالشان که تمام شد خون قطع بشود
یا زنهای سیده 60 سالشان تمام شد دیگر خون نبینند، نه، خون می‌بیند و آن علامات
حیض را هم دارد و اما چون که به حد یائسگی رسیده است دیگر آن خون را باید استحاضه
قرار بدهد ولو اصفر بارد نیست بلکه اسود و هریق، بلکه یخرج بقوه و هرقه باز این
خون خون استحاضه است، (این کم است) اما اگر در خانمی پیدا بشود که 10 روز خون دید
بعد از 10 روز این روز یازدهم، دوازدهم، سیزدهم خون می‌بیند سیاه رنگ است با قوت و
سوزش هم بیرون می‌آید این مسلم خون استحاضه است چنانچه اگر 7 روزش تمام باشد،
عادتش 7 روز است 7 روز تمام شد تا روز دهم دو دفعه خون دید اگر یادتان باشد ما
سابقاً می‌گفتیم که این دیگر دو سه روزه خون خون استحاضه است که مرحوم سید در عروه
و بعضی از فقهاء می‌گفتند نه این خون اگر این جورها باشد تا روز دهم حیض است بعضی‌ها
می‌گفتند استظهار بکند، این حرف‌ها را می‌زنم برای خاطر این‌که این‌که مشهور شده
در میان فقهاء از روایات اهل بیت هم گرفته شده این خون حیض سیاه رنگ است گرم است و
با فشار با سوزش بیرون می‌اید این یک علامت است نه این‌که یک علامت 100 درصدی باشد
یک نشانه‌ای است نشانه غالبی چنانچه در باب استحاضه هم که الان می‌خواهیم صحبت
بکنیم این‌که از روایات گرفته شده مشهور در میان اصحاب هم شده این‌که خون استحاضه
زرد رنگ است و سوزش که ندارد ندارد بلکه یک نحو سردی هم دارد رقیق است بدون قوت
بدون هرقه بیرون می‌آید این یک علامت معمولی یک علامت غالبی است از همین جهت هم
مسائل حیض و مسائل نفاس این قدر مشکل شده حتی برای خود خانم هم مشکل شده برای
خاطر همین چیزهاست.
بنابراین خلاصه مطلب اول این است که
این علاماتی که در روایات آمده در کلمات فقهاء آمده باید بگوییم قید قید غالبی است
لذا نمی‌شود حساب روی آن کرد مثل قید غالبی در اصول ما که می‌گویند اگر قید غالبی
شد نمی‌تواند تقیید بدهد این هم این جور است نمی‌تواند تقیید بدهد نمی‌تواند این
علت باشد نمی‌تواند علائم همیشگی باشد، اما برای خاطر این که از باب گفتگو کردن یک
علامتی برای خون حیض یک علامتی برای استحاضه قرار بدهیم این حرف خوبی است، این
مطلب اول.
مطلب دوم اگر مطالعه کرده باشید حتی
مثل مرحوم آقای حکیم و مرحوم آقای خویی خیلی مفصل درباره‌اش صحبت کرده‌اند البته
گرفته شده از صاحب جواهر و از مرحوم محقق همدانی و امثال این‌ها، تفصیل داده شده
در مسئله ادعای اجماع هم شده و آن این است گفته‌اند که هر خونی که حیض نباشد این
استحاضه است بله گاهی خون قروح و جروح است آن از بحث بیرون است کم هم پیدا می‌شود،
خودش هم توجه دارد، در رحم زخم است خون بیرون می‌آید آن هیچ، آن خیلی شاذ است خیلی
نادر است اما این حرف هست هر خونی که حیض نباشد استحاضه است لذا اگر اثبات شد حیض
است احکام حیض بار بر آن است و اگر نه حیض نیست استحاضه است.
خب این ظاهراً خیلی احتیاج به قیل و
قال ندارد و نمی‌دانم چه جور شده؟ اگر مطالعه کرده باشید نمی‌دانم چه شده این همه
طول و تفصیل؟ برای این‌که مسئله یک مسئله استقرایی است یعنی خانم‌ها همه همه یکی
از 3 خون را می‌بینند یا حیض است یا استحاضه است یا خون قروح و جروح، خون زخم و
دمبل و این‌که خیلی کم است معمولاً هم خودش توجه دارد، آن باید برود کنار، باید
بگوییم که این خونهایی که مختص به خانم‌هاست ماهی یک مرتبه می‌بینند این‌ها یا حیض
است یا استحاضه، لذا این جور می‌گوییم یا حیض است یا استحاضه یا خون قروح و جروح،
دلیل ما چیست؟ دلیل ما استقراء یعنی وقتی که زنهای گذشته و الان و همه همه کنجکاوی
بکنیم بررسی بکنیم می‌بینیم که یکی از این سه خون، دیگر چهارمی ندارد، یعنی اصلاً
فرض نمی‌شود چهارمی، چون چهارمی ندارد آن خون قروح وجروح که نادرست است الشاذ
کالنادر کالمعدوم معمولاً هم شک و شبهه در آن نیست، می‌ماند این‌که یا خون حیض است
یا استحاضه، اگر اثبات شد حیض است حیض اگر نه می‌شود استحاضه لذا می‌توانیم این
قاعده را درست کنیم کل ما لا یکون حیضا فهو استحاضه و این خیلی جاها هم به درد می‌خورد
هم در باب حیض خیلی مسائل بود که می‌دیدیم که متوقف بر این قاعده است حالا که حیض
نیست دیگر روایات ما فقهاء همه همه فرموده‌اند این استحاضه است علاوه بر این
استقراء یک حرف دیگر هم در مسئله هست و آن قاعده استظهار و استبراء و این‌ها که
سابقاً درباره‌اش مفصل صحبت کردیم که مثلا خانم یک ذره‌ای خون از او بیرون آمد نمی‌داند
در باطن خون هست یا نه؟ سابقاً گفتیم که استظهار لازم نیست و همین مقدار که خون
بیرون نمی‌آید می‌گوییم حیض نیست تا وقتی که خون بیرون بیاید اما اگر یادتان باشد
یک تعبد توی مسئله بود تعبدش هم خیلی مشکل بود این‌که می‌گفتند این اول کار، در
اول کار مثلا بررسی می‌کند می‌بیند در رحم او خون هست اما بیرون نیامده گفتند که
هیچ، این طاهر است اما در آخر کار گفتند که استبراء بکند بررسی کند روایت صحیح
السند روی آن داشتیم اگر خون در باطن باشد این حیض است در حالی که خون هم بیرون
نمی‌آید به حسب ظاهر پاک است اما کی پاک می‌شود که باید غسل کند؟ در آن وقتی که در
باطن دیگر خون نباشد لذا آن روایت می‌گفت بر طبقش هم فتوی می‌دادند و راجع به حیض
اولش لازم نیست استبراء بکند حتی اگر استبراء بکند خون در باطن باشد هنوزر بیرون
نیامده باشد گفتند که این طاهر است برای این‌که باید خون بیرون بیاید وقتی بیرون
می‌آید این می شود حائض در استحاضه هم همین را گفته‌اند، گفته‌اند اگر خون در باطن
ست می‌داند آلوده است اما بیرون نیامده گفته‌اند اگر بیرون نیامده باشد این پاک
است این آلودگی در درون نه حیض است نه استحاضه، اگر ایام حیضش است حیض نیست پاک
است اگر ایام عادتش نیست و استحاضه است باز هم این بیرون نیامده احکام استحاضه را
ندارد و اما اگر بیرون آمد گفته‌اند ولو ذره‌ای بیرون بیاید دیگر آن آلودگی این
استحاضه است اگر حیض نباشد این استحاضه است و آن وقت گفته‌اند اگر در درون آلودگی
هست این استحاضه هست تا این آلودگی رفع بشود از همین جهت هم مثلا مشهور در میان
اصحاب است ان شاءالله بعد درباره‌اش صحبت می‌کنیم که زن مستحاضه باید مثلا استحاضه
قلیله دو تا وضو بگیرد برای دو تا نماز در وسط نماز باید برود وضو بگیرد ولو این‌که
خون هم بیرون نیامده این پاک است اما باز هم باید برود وضو بگیرد یا مثلا در
متوسطه‌ا‌ش در کثیره‌اش گفته‌اند که مثلا صبح غسل می‌کند دیگر پاک است و اما در
درون آلودگی دارد اما از نظر ظاهر پاک است گفته‌اند این غسل را مثلا آن‌جا که
کثیره باشد باید تعدد غسل داشته باید تعدد
وضو داشته باشد لذا اگر یادتان باشد یکی از مسائل مهم در باب حیض همین بود که می‌گفتیم
قاعده اقتضا می‌کند تا خون بیرون نیاید این حیض نباشد اما این قاعده اول حیض همین
است گفته‌اند اگر این خون بیرون نیاید این حائض نیست در باب استحاضه هم همین را
گفته‌اند اگر خون بیرون نیاید این استحاضه نیست آن حیض نیست این هم استحاضه نیست
اما اگر خون بیرون آمد ذره‌ای باشد در باب حیض حیض است در باب استحاضه هم استحاضه،
آن وقت تا درون پاک نشود این در خون استحاضه استحاضه است در خون حیض هم حیض است
لذا گفته‌اند اگر شک کند آیا پاک شده یا نه؟ هم در باب حیض هم در باب استحاضه گفته‌اند
استبراء بررسی، که طرز بررسی‌اش هم در روایات آمده بود، باید استبراء بکند لذا اول
آلودگی باطن حائض نمی‌کند مستحاضه هم نمی‌کند اما ذره‌ای اگر بیرون آمد در همین
باب استحاضه این را مستحاضه می‌کند و این مستحاضه هست هست تا وقتی که باطن پاک
بشود، تا باطن پاک نشده این مستحاضه است آن وقت اگر هم شک کند آیا آلودگی دارد یا
نه؟ باید امتحان بکند اگر پاک است درونی، خون بیرون نمی‌آید پاک درونی است این
باید برود غسل بکند و اما اگر پاک درونی نیست احکام استحاضه را دارد یا قلیله یا
متوسطه یا کثیره که بعداً درباره‌اش صحبت می‌کنیم.
لذا انسان در این مسئله پر رنج پر
تفصیل که بزرگان خیلی تفصیل روی این داده‌اند انسان می‌تواند یک حرف بزند،
1) این‌که خون اگر حیض نباشد استحاضه
است.
2) این‌که وقتی استحاضه شد اگر اول
باشد و هیچ بیرون نیامده این در درون ولو خون می‌بیند استحاضه نیست.
باید بیرون بیاید اما وقتی که بیرون
بیاید ولو کم به قول بزرگان ولو بقدر رأس ابره این دیگر وقتی بیرون آمد اگر آن
ایام عادتش است حیض است و اگر ایام عادتش نیست استحاضه است و تا درون آلوده است در
باب حیض حیض است در باب استحاضه استحاضه ولو بیرون هم نی‌آید و در آخر کار اگر شک
کرد باید استبراء بکند پنبه‌ای داخل می‌کند می‌بیند پنبه آلوده شده یا نه؟ اگر
آلوده نشد پاک است می‌رود غسل می‌کند اگر آلوده شد معلوم می‌شود هنوز استحاضه است
و احکام استحاضه را باید به جا بیاورد، البته تعبد است در باب حیض هم می‌گفتیم، یک
دلیلی بتوانیم برایش درست بکنیم دلیل عقلی دلیل فقهی نمی‌شود اما روایت صحیح السند
ظاهر الدلاله در مسئله بوده لذا در باب حیض گفته‌ایم در باب استحاضه هم فقهاء
فرموده‌اند. مسئله تمام شد اما یک چیزی باقی مانده دیگر آن برای فردا ان شاءالله.
وصلی الله علی محمد و
آل محمد