برگزاری هفتمین همایش بین‌المللی ادیان توحیدی در طیّ سال‌های متمادی و پی‌درپی، نشان از اهتمام جدّی دست‌اندرکاران این نشست به منظور تحکیم و تعمیق اتّحاد و همبستگی میان تأثیر‌گذاران ادیان در کشور ماست. در ابتدای سخن این اهتمام مبارک را تحسین می‌کنم و امید می‌برم که با الطاف الهی، ثمرات و پیامدهای این همایش هرچه بهتر و پربارتر باشد و همدلی واقعی نخبگان و فرهیختگان ادیان را به همراه داشته باشد.

اکنون که برای همایش حاضر عنوان «ادیان توحیدی، ‌همدلی و همزبانی در نفی خشونت و افراطی‌گری» انتخاب شده است، باید به چند نکتۀ مهم توجّه و عطف عنان شود:

نکتۀ اول آن است که امروز اگر چه خشونت و جلوه‌های خسارت‌بار آن از قبیل جنگ و تروریسم، درد مشترک همۀ انسان‌هاست ولی درد بزرگ‌تر، وقوع این پدیده‌های زشت و نامیمون به نام دین و دیانت است. این بُعد از مسأله که چهرۀ تابناک دین و آئین را در نظر بشریّت مشوّه کرده است، حقیقتاً تلخ‌تر از اصل فاجعه‌های عظیمی است که در بُعد آشکار مسأله، جریان دارد؛ و از این جهت همۀ رهبران و تأثیرگذاران و اندیشمندان ادیان توحیدی باید به سهم خود برای ترمیم این خسارت بزرگ، تلاش و جدیّت به خرج دهند و دامان دین و آئین را از آن پاک و تطهیر سازند.

نکتۀ دوم آن است که هیچ‌کس به شکل فردی نمی‌تواند شکاف‌های ایجاد شده در اثر این معضل اساسی را پر کند، شکاف‌هایی که بین حقیقت ادیان و چهرۀ واقعی آن‌ها با عواطف و احساسات بشری، به خاطر این مشکلات پدید آمده است. بلکه باید همۀ فرهیختگان موحّد، به قصد روشنگری و تصحیح اذهان بشری، دست ‌به ‌دست هم دهند و با تبیین علمی و اندیشه‌ای، این شکاف‌ها و خلأ‌ها را پُر و مرتفع سازند. بی‌شکّ ایجاد این شکاف‌ها، چالش‌های از پیش طراحی شدۀ بیگانگان و مخالفان برای شکستن هیبت و محبوبیّت دین و معنویت در نزد بشریّت است و از این‌رو مسئولیّت عالمان و اندیشمندان ادیان برای علاج آن، بسیار خطیر و سنگین به شمار می‌آید.

نکتۀ سوم که در روشنگری اذهان در این موضوع، بسیار مؤثر است، توجّه و تبیین این مطلب است که ریشه‌های واقعی خشونت در کجاست و به دست چه مجامع و قدرت‌هایی، کانون‌های پراکندۀ خشونت در اینجا و آنجای جهان شکل می‌گیرد.

خشونت، جنگ، تروریسم و افراطی‌گری، همه و همه، پدیده‌های شوم و نفرت‌انگیزی هستند که جُز در فضای استکبار و استبداد و استعمار تولید نمی‌شوند. فضایی که به سبب تسلّط معیار‌های دوگانه بر سیاست‌های مستکبران و استعمارگران، باید منافع دولت‌های استعماری و استکباری بر همۀ ارزش‌های انسانی و آرمان‌های اخلاقی و عقیدتی، ترجیح داده شود و برای تأمین و تضمین این منافع، هر پدیدۀ بد و نفرت‌آوری به ‌حق و خوب تبدیل می‌شود و البته که از دلِ چنین تفکّر مستبدّانه و زورگویانه‌ای، هم‌ جنگ‌های صلیبی و جهانی تولید می‌شود و هم به شیوه‌های مزوّرانه و فریب‌کارانه، گروه‌های افراطی القاعده و طالبان و داعش ساخته و پرداخته می‌گردد، گروه‌های فرومایۀ بی‌پایه‌ای که نه از دین و آئین و نه از انسانیّت و عاطفه، بویی نبرده‌اند. دنیای بشریّت باید این فریب‌کاری‌های مستکبران عالم را بشناسد و این شناخت، در گرو تلاش، همفکری، همدلی و همزبانی شما تأثیر‌گذاران ادیان در این جهت است.

نکتۀ چهارم اینکه در برنامه‌ریزی و تلاش برای مبارزه با خشونت و افراطی‌گری باید از همۀ ظرفیّت‌های ممکن به نحو مناسب، استفاده و بهره‌برداری شود و از واکنش‌های عجولانه و حساب‌ناشده‌ای که به افزایش بحران و قطب‌بندی در جامعۀ انسانی منتهی می‌شود، پرهیز گردد. به این منظور باید بر نقاط مشترک تعالیم انبیای الهی- که سلام و درود خداوند بر یکایک آنان از آدم تا خاتم باد- تأکید و تکیه شود که سخن آنان، واحد و بر پایۀ تثبیت خداپرستی و توحید و نفی شرک و استکبار است: «قُلْ يا أَهْلَ الْكِتابِ تَعالَوْا إِلى‏ كَلِمَةٍ سَواءٍ بَيْنَنا وَ بَيْنَكُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللَّهَ وَ لا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئاً وَ لا يَتَّخِذَ بَعْضُنا بَعْضاً أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّه‏»

توفیقات روزافزون همۀ شما عزیزان را در همدلی و همزبانی هرچه بیشتر برای نفی خشونت و افراطی‌گری از خداوند تعالی مسألت می‌کنم و از اهتمام شما بزرگواران صمیمانه تقدیر و تشکر می‌نمایم. والسّلام‌علیکم و رحمة‌الله و برکاته.

حسین المظاهری

17 / ربیع‌الثّانی / 1437

 8 / بهمن‌ماه/ 1394