بسماللهالرحمن الرحيم
«و من يعظم شعائرالله فإنها من تقوي القلوب»
برگزاري همايش شعراء و مداحان اهل بيت عصمت و طهارت صلوات الله عليهم اجمعين در آستانهي عيد سعيد ميلاد خجستهي امير مؤمنان و مولاي متقيان حضرت امام عليبن ابيطالب (عليه آلافالتحية و الثناء)، فرصت مغتنمي براي تبيين جايگاه خطير شما خادمان خاندان عصمت و نيز تذكر آسيبشناسي اين جايگاه شايسته است. بدون ترديد شاعري و مداحي، از منزلتي والا برخوردار است به شرط آنكه به آن به شكل يك شغل و پيشه نگريسته نشود بلكه از آنها به عنوان جايگاهي براي نشر و ترويج و تعميق معارف ديني و ارزشهاي مقدس اسلامي، بهره برداري گردد. شاعران و مداحان اهل بيت عصمت و طهارت(عليهمالسلام)، جزء پيام آوران قافلهي امامت و ولايت و از پيشروان نشر فضائل رسول خدا (صلياللهعليهوآلهوسلم) و خاندان مطهر آن حضرتاند و در استفادهي شايسته از عواطف عاليهي اهل ايمان به منظور تعميق و اعتلاء محبت به آل رسوالله نقشي برجسته و بيبديل دارند. همچنين بايد گفت سهم اين گروه از خادمان خاندان نبوي در كنار شعراء بزرگوار و فهيم در صحنههاي مبارزه عليه ظلم و بيعدالتي و دينگريزي و فرهنگ ستيزي و شعلهور كردن آتش شور ايماني مؤمنان در جهاد عليه كفر و شرك در طول تاريخ پر شكوه اسلام، سهمي بزرگ و شايستهي تحسين است.
در جريان نهضت شكوهمند اسلامي به رهبري امام راحل عظيمالشأن (قدس سره الشريف) و در مسير مبارزات ملت مجاهد ايران عليه نظام ستمشاهي، اين نقش خطير از سوي شعراء و مداحان به خوبي ابراز و ايفاء گرديد و در تاريخ ادبيات مبارزهي امت اسلامي با نظام طاغوت،اشعار شور انگيز و شعارهاي برآمده از شعور كه حاوي مفاهيم عميق ديني و انقلابي است، در جايگاهي برجسته و بلند ثبت گرديده است. اقبال امروز مردم و بالأخص نسل عزيز و در حال تكامل جوان به مجالس اهل بيت عصمت و طهارت(عليهمالسلام) را نيز در قالب همين منزلت خطير بايد تحليل و تعريف كرد. بنابر اين مداحان و شاعران نبوي و علوي و فاطمي و حسيني(عليهمالسلام)، بايد قدر و منزلت خويش را هرچه بهتر و بيشتر بشناسند و هم چنين به آسيبها و آفتهاي احتمالي اين منصب نيز توجه جدي مبذول نمايند.
اينجانب در اين فرصت كوتاه، لازم ميدانم، نكات مهمي را به شما عزيزان عرضه دارم:
1) وظيفهي بسيار مهم مداحان همانند ديگر خادمان آل رسول(ص)، تبليغ و تبيين حقائق ناب اسلامي و فضائل والاي ائمهي اطهار (عليهمالسلام) است. از اين جهت ارتباط شما عزيزان با علماء دين و روحانيون آگاه به معارف والاي ديني، شرط اجتناب ناپذير اين منصب خطير است و احساس بينيازي و استغناء از روحانيت، براي شما، يك خطر بزرگ و يك انحراف قطعي است، چنانكه براي ساير اقشار جامعهي اسلامي نيز چنين است. حوزههاي علميه و علماء آگاه و بيدار در طول تاريخ اسلام و تشيع، پناهگاه علمي و عملي رسول خدا(ص) و ائمهي هدي(عليهمالسلام)بودهاند و نقش آنان در هدايت و رهبري و دستگيري از اقشار گوناگون امت اسلامي در زمينههاي مختلف فرهنگي و اجتماعي، نقشي در صدر و برجسته و بيبديل بوده و هست. بنابر اين شما عزيزان نبايد تصور كنيد كه با مطالعه و مرور چند كتاب و جزوه، راه پرفراز و نشيب علمي و اجتماعي را طي كردهايد و از بهرهگيري و استفاده و استفاضه از حقائق عميق و معارف پيچيده از زبان متخصصان علوم اسلامي و ديني، مستغني شدهايد.
2) در همين راستا، مداحان عزيز بايد به محتواي مطالبي كه براي مردم و جوانان عزيز بيان ميكنند، با ديدهي دقت بنگرند و توجه داشته باشند كه بيان مطالب سست و مفاهيم كمارزش و يا بي ارزش بالأخص در تبيين فضائل آلالله (عليهمالسلام) و در ذكر مصيبتها و نوحهها و مرثيهها و امثال آن، علاوه بر آنكه سطح والاي معارف اسلامي را در ذهن مخاطبان بالأخص نسل فهيم جوان تنزل داده و پايين ميآورد، موجب بدبينيهاي احتمالي و شكل گيري مطالب كاملاً غيرصحيح در فكر و ضمير آنان ميشود و بي هيچ ترديدي، اين يك گناه بزرگ و نابخشودني است. معارف عاليهي اسلام و فضايل وجودات مبارك خاندان رسول الله(ص) به قدري با عظمت و عميق و دقيق است كه تبيين درست آن موجب بيشترين و بالاترين گرايشهاي فردي و اجتماعي است. در كلام مبارك حضرت ثامنالحجج(عليهمالسلام) تصريح شده است كه : ان الناس لو علموا محاسن كلامنالاتبعونا اگر مردم زيبائيهاي سخنان عترت(ع) كه مشتمل بر معارف دين و فضائل رهبران ديني است را بدانند، قطعاً از ما اهل بيت، پيروي ميكنند. جاذبهي معارف ايماني اسلام و سخنان نوراني ائمهي اطهار (عليهمالسلام) و هم چنين جاذبهي شخصيت و منزلت و فضائل آن بزرگان به قدري گسترده و وسيع است كه نه تنها هيچ نيازي به استفاده از مطالب سست و دون پايه نيست، بلكه اين حركت، هميشه موجب خسارتهاي فراواني بوده است. بنابر اين بايد توجه جدي داشته باشيد كه اولاً جز معارف ديني و فضائل اخلاقي و ارشادات معنوي و تبيين منزلت و شخصيت والاي آل الله، به مطالب بيپايهي ديگر التفات نكنيد و ثانياً در استفاده از اشعار به آن دسته از شعرهاي سست و بيارزش كه در بسياري از موارد موجب وهن و خداي ناكرده موجب تمسخر است، متمسك نشويد. بحمدالله تاريخ شعر فارسي، پر از گوهرهاي معنوي در بيان معارف عميق ديني و فضائل ائمهي هدي(ع) است و جاي تأسف بسيار است كه با وجود اين دُرهاي گرانبها، امروزه دربسياري از مجالس ديني و مذهبي از اشعاري بيمايه و بيپايه و سست و موهن استفاده ميشود. اين، هم جفاي به دين و اهل بيت(ع) رسول خدا(ص) است، هم جفاي به شعر فارسي و شاعران قدرتمند با ايمان كهن و معاصر و هم جفاي به مخاطبان و مؤمنان شيفته و تشنهي معارف و فضائل.
3) در عرصهي آسيبشناسي مداحي، يكي از مهمترين مسائل، بحث پرهيز جدي از افراط و تفريط و نيز پرهيز از غلو است. امير مؤمنان امام علي(عليهالسلام) در خطبهاي بسيار مهم در خصوص خوارج، به اين نكته اشاره ميفرمايند: «و يستهلك في صنفان: محب مفرط يذهب به الحب الي غير الحق و مبغض مفرط يذهب به البغض الي غير الحق، و خير الناس في حالاً النمط الاوسطه فألزموه و الزموا السواء الاعظم فإن يدالله مع الجماعه و اياكم والفرقه». دو گروه نسبت به من هلاك ميگردند: اول: دوستي كه افراط ميكند و به غير حق كشيده ميشود و دوم: دشمني كه در كينهتوزي با من زيادهروي ميكند و به راه باطل ميرود. بهترين مردم نسبت به من گروه ميانهرو هستند و شما از آنها جدا نشويد و همواره با بزرگترين جماعتها باشيد كه دست خدا با جماعت است و از پراكندگي بپرهيزيد. اين كلام مبارك حق مطلب را اداء كرده است و شما عزيزان نيز در زمرهي مهمترين مخاطبان اين بيان والا هستيد. در تبييين فضائل والاي آلالله به هيچ وجه نبايد از مطالب غلو آميز و افراط گونه استفاده شود كه اين، علاوه بر حرمت شرعي، موجب بدفهمي و بدبيني مخاطبان بالأخص نسل جوان خواهد بود. فضائل گستردهي ائمهي هدي را در قرآن كريم و كلمات خود آن بزرگواران و در زيارات با عظمتي همانند زايارات جامعه بالأخص زيارت جامعهي كبيره و زيارت عاشورا و زيارت وارث و زيارات مخصوصهي اهل بيت عصمت عليهمالسلام بجوئيد و آب را از سرچشمههاي آن برداشت كنيد و بدانيد غير از آن موجب ضلالت و گمراهي براي خود شما و براي مخاطبان شماست. به تعبير زيباي امير بيان و امام متقيان علي(عليهالسلام)«و انا لامراء الكلام و فينا تنشبت عروقه و علينا تهدلت غصونه»، اهل بيت رسول خدا (ص) اميران و سروران سخن هستند و درخت تناور سخن در آن وجودات مباركه ريشه دوانيده است و شاخههاي پر برگ و بار آن بر آن بزرگواران سايه افكنده است. بنابر اين خادمان عرصهي سخن بايد از زير اين درخت پرسايه و پرمايه، بر كنار نروند تا تأثير گذاري آنان بر ذهن و ضمير و شور و شعور مخاطبان بالأخص نسل عزيز و آگاه جوان هرچه بيشتر افزايش يابد.
4) مداحان عزيز و متصديان هيأتهاي مذهبي و مجالس ديني بايد توجه جدي داشته باشند كه هرگونه امري كه مخالف شئونات والاي خاندان نبوي باشد، بروز و ابراز آن از محرمات مسلم شرعيه است و از اين جهت در اين گونه مجالس بيش از همه چيز بايد به رعايت اين جهات عاليه و اين شئونات محترم التفات كرد. در سالهاي اخير در مجالس سوگواريها و در مجالس جشنهاي مذهبي، حركات نامأنوس و نامتناسب، هم در عزاداري و هم در ابراز شادي و سرور، پديد آمده است كه يقيناً موجب رضايت اهل بيت عصمت و طهارت(ع) نيست. جريان قمهزني و استفاده از ابزارآلات غير مأنوس در عزاداريها كه دست كم در شرائط حاضر كشور ما از سوي مراجع تقليد و مقام معظم رهبري نفي گرديده است و همچنين دستزدنهاي بيمورد و حركتهاي نامتناسب در مجالس جشنهاي مذهبي از اين قبيل است و بدون ترديد اگر از جهات فقهي هم در اينگونه مسائل ترديدي وجود داشته باشد، از جهت رعايت شئون مجالسي كه مربوط به ائمهي هدي عليهمالسلام است و نيز رعايت مسائل عاليهي اسلام و شيعه كه وجودات مقدس ائمهي اطهار(ع) فداي اين مسائل والا شده است، انجام اينگونه امور موجب خدشهي جدي است و مداحان عزيز به عنوان عناصر اصلي و تعيين كنندهي اينگونه مجالس بايد به اين جهات توجه و التفات عميق مبذول نمايند.
از خداوند تعالي در سايهي توجهات حضرت بقية الله الاعظم(ارواحنا و ارواح العالمين لتراب مقدمه الفداء) با تضرع و ابتهال مسألت ميكنيم كه همهي ما را از محبان خالص و متمسكان به حبل ولايت امير المؤمنين و خاندان آن حضرت قرار دهد و به ما توفيق زندگي و مرگ در راه آنان را عنايت فرمايد. اللهم احينا حيوة محمد و آل محمد و امتنا ممات محمد و آل محمد و ارزقنا في الدنيا زيارة محمد و آل محمد و في الاخرة شفاعة محمد و آل محمد و صلي علي محمد و آل محمد و عجل فرج محمد و آل محمد و العن اعداء محمد و آل محمد بحق محمد و آل محمد صلواتك و سلامك عليهم اجمعين.
از همهي شما خادمان راستين آل الله و از متصديان و بر گزار كنندگان اين همايش و از سازمان تبليغات اسلامي استان اصفهان و رياست فاضل و محترم اين سازمان حجة الاسلام والمسلمين آقاي بهشتي نژاد دامت تأئيداته و توفيقاته، صميمانه تقدير و تشكر ميكنم و مزيد توفيقات شما عزيزان را از حضرت احديت مسألت مينمايم.
والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته
حسين المظاهري
15/مرداد/1385
11 رجب المرجب1427