مانع بزرگ ديگري كه بر سر راه بسياري از جوانها قرار دارد و با كمال تأسف، سير صعودي هم دارد، مهريه‌هاي بالا و خارج از حد معمول و معقول بين خانواده‌هاست. وجود مهريه و صداق در ازدواج، اگر چه ضروري، لازم و نشانه مهر و محبّت و صداقت شوهر است و شارع مقدس هم آن را امضاء فرموده است، ليكن مي‌بايست در يك حد متناسب و متعارفي باشد تا ضمن عمل به اين سنت حسنه، باعث انحراف و بدعت هم نگردد.

آنها كه گمان مي‌كنند هر چه ميزان مهريه سنگين‌تر باشد، پسر يا دختر جوان را به يك زندگي سالم و آرام ملتزم‌تر مي‌سازد و مي‌تواند پشتوانه يك ازدواج خوب باشد، در حقيقت به خطا رفته و نظري پوچ و باطل را پذيرفته‌اند، زيرا تجربه‌ نشان داده است كه اگر خداي ناكرده بين دختر و پسري ناسازگاري اخلاقي پيدا شد و زندگي واقعاً برايشان مشكل و غيرقابل تحمل گرديد، آنها به هر قيمتي كه باشد، خود را از قيد آن خلاص خواهند كرد و حاضر به ادامه ی آن نخواهند بود. بنابراين مهريه ی زياد، نه تنها در اسلام پيشنهاد نشده، بلكه مورد مذمت هم قرار گرفته است.

پس اگر به راستي چنين است كه مهريه زياد مورد رضايت شارع مقدس نيست و نمي‌توند مايه استحكام خانواده و پيوند زن و شوهر گردد، چگونه مي‌توان به اين منظور دست يافت و راه‌حل اين مشكل چيست؟

دو ويژگي اساسي براي يك خواستگار

پيامبر گرامي اسلام(ص) براي رسيدن به يك زندگي سالم و آرام و پشتوانه محكم و استوار، راهي روشن و اسان را در پيش پاي خانواده‌ها مي‌گذارند و آنها را از سرگرداني و آن همه مشكلات رها مي‌سازند.

رسول خدا مي‌فرمايند: اگر جواني به خواستگاري دختر شما آمد كه دو خصلت و خصوصيت در او جمع بود يكي دينداري و ديگري اخلاق، بدون بهانه دخترتان را به ازدواج او در آوريد، او را به دامادي بپذيريد و دست رد بر سينه ی او نزنيد.

سپس حضرت، زنگ خطر را به صدا در مي‌آورند كه اگر چنين نكرديد، يعني اگر به دنبال اخلاق و ديانت كه دو ركن اصلي در استحكام خانواده است نبوديد و خود را به يك سري خرافات خود ساخته از جمله مهريه زياد و… پايبند نموديد و به اين وسيله دختر در خانه ماند و پسر از داشتن همسر محروم شد، آن وقت است كه ديگر فتنه و فسادي بزرگ، دامنگير همه مي‌گردد، و مي‌بينيم كه الان هم كم و بيش اين فساد بزرگ در اثر ازدواج نكردن دخترها و پسرها پيدا شده و بلاي جامعه گرديده است [1].

از امام حسين(ع) نيز نقل است كه فرمودند: براي دخترتان همسري متدين و انساني با ايمان برگزينيد، زيرا كه اگر او دخترتان را دوست بدارد، چه بهتر، اين دوستي او را به خوبي كردن به همسرش وا مي‌دارد.، و اگر او را دوست نداشته باشد، باز دينش او را به احسان و نيكي امر مي‌كند، و اين يك تفاوت بنيادي و اساسي بين يك جوان متدين و يك فرد لاابالي و بي‌دين است.

پس باز بر اين نكته اشاره مي‌كنيم كه زيادي مهريه، نه در نظام ارزشي اسلام مايه ی مباهات و افتخار است كه نكبت و شومي را به همراه دارد، و نه مي‌تواند بناي حساس و ظريف خانواده را پايه و پشتوانه محكم و قابل اعتمادي باشد.

تذكر دو نكته

با اينكه امروز مشكل مهريه به مانعي بزرگ بر سر راه ازدواج مبدل شده و مي‌بايست بيشتر و مفصل تر درباره ی آن بحث شود، ليكن براي رعايت اختصار فقط چند نكته را تذكر مي‌دهيم و از آن مي‌گذريم:

تذكر اول اينكه: اگر كساني مهرالسنه ی را به عنوان مهريه دخترشان مي‌پذيرند، ديگر آن را آميخته با خواهشهاي خودشان نكنند، چنانكه امروزه در خيلي از خانواده‌ها رسم شده است كه مي‌گويند: مهرالسنه به اضافه فلان مقدار پول يا اين تعداد سكه. اين يك نحوه خود را گول زدن و فريب دادن است و جمع بين اين دو معنا ندارد.

دوم اينكه: ممكن است افرادي بگويند كه مهريه كم باعث سوءاستفاه بعضي از مردان و به وجود آمدن مسئله تعدد زوجات، افزوني آمار طلاق و يا شهوترانيها، ناسازگاريها و امثال اينها مي‌شود. در جواب بايد گفت كه اگر ما سفارش پيامبر اسلام(ص) را رعايت كنيم،‌ ديگر زمينه‌اي براي سوء‌استفاده باقي نمي‌ماند، زيرا رسول‌اكرم فرمودند: مهريه كم اما داماد با اخلاق، مهريه اندك ولي شوهر متدين و با ايمان[2].

لذا راه اساسي براي استحكام خانواده، خوش‌اخلاقي و دينداري جوان است نه مهريه زياد و مسائلي از اين قبيل كه در مباحث بعدي به بعضي از آنها اشاره خواهيم كرد.

[1]ـ اذا جائكم من ترضون خلقه و دينه، فزوجوه و الا تفعلوه تكن فتنه في‌الارض و فساداً كبيرا، كافي / ج5، ص347، ح3.

[2]ـ كافي / ج5، ص347، ح3.